بررسی اصول دادرسی منصفانه درمحاکم کیفری با توجه به قانون آیین‌دادرسی‌کیفری 1392

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، رئیس دادگاه تجدیدنظر تهران شعبه 63

2 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد خوراسگان

چکیده

در جمهوری اسلامی ایران، پس از قانون‌گذاری‌های متعدد در مورد آیین‌دادرسی‌کیفری، سرانجام در سال 1392 قانون آیین‌دادرسی‌کیفری به تصویب رسید این مقرره، توجه زیادی به جزئیات رسیدگی دارد و علیرغم بیان این جزئیات بعضی اصول در رسیدگی مغفول مانده و در بعضی موارد توجهی به زیرساخت‌های موردنیاز نشده‌است. به همین خاطر کارایی و کارآمدی قانون، به منصه ظهور نمی‌رسد. اصول دادرسی منصفانه، اصولی از قبیل تضمینات عمومی که شامل حق دادخواهی، استقلال و بی‌طرفی مرجع رسیدگی، برابری امکانات دفاع، برخورداری از تسهیلات و مهلت کافی دفاع، حق رسیدگی حضوری، حق تجدیدنظرخواهی، حق رسیدگی علنی، حق رسیدگی در مهلت معقول و اصل تقابل یا تناظر، اصل قانونی بودن جرم و مجازات، اصل برائت، حق اطلاع یافتن از اتهامات با ذکر دلایل آن، حق سکوت در تحقیقات و دادرسی، منع شکنجه و دیگر اذیت و آزار در هنگام تحقیقات و رسیدگی، حق مواجهه و طرح سؤال از شهود طرف مقابل و... است.  درنهایت باید بیان داشت، این قانون توجه و تمرکز زیادی نسبت به قوانین سابق به اصول دادرسی منصفانه داشته است.

کلیدواژه‌ها

1-   آشوری، دکتر محمد،(1383) حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت، نشر گرایش
2-   آشوری، محمد،(1395) آیین‌دادرسی‌کیفری- تهران- سمت،مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی،جلد اول
3-   اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب1948
4-   السان، مصطفی،(1387)، «دادرسی منصفانه برای کودکان» ، مجله حقوق بشر، بهار و تابستان 1387 شماره 1
5-   امیدی، جلیل؛ نیکویی، سمیه، (1387)«تعریف و مبانی علنی بودن دادرسی کیفری» پژوهش‌های حقوق تطبیقی، شماره 58
6-   بهادری جهرمی علی ، حسینی سیده لطیفه،(1393) اصول دادرسی عادلانه در پرتو اندیشه اسلامی و نظام حقوق داخلی»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال سوم شماره هفت
7-   پیمان حقوق کودک 1989
8-   جمعی از نویسندگان، دادرسی منصفانه ازنظر تا عمل، (1395) تهران: خرسندی چاپ اول
9-   سید فاطمی، دکتر سید محمد،(1382) «مفاهیم کلیدی حقوق بشر در جهان معاصر»، مجله تحقیقات حقوقی شماره 34
10- سید فاطمی، دکتر سید محمد،(1390) حقوق بشر در جهان معاصر، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش جلد اول
11- ظریفی، غلامرضا،(1397)،«بررسی آیین‌دادرسی‌کیفری در تحقق دادرسی منصفانه»فصلنامه مطالعات حقوقی شماره20
12- عباسی، بیژن(1390) حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، تهران:نشر دادگستر
13- فضائلی مصطفی،(1388) دادرسی عادلانه(محاکمات کیفری بین‌المللی) تهران: شهر دانش، چاپ سوم
14- قانون اساسی 1368
15- قانون آیین‌دادرسی‌کیفری مصوب 1392
16- قانون تعیین موارد تجدیدنظر احکام دادگاه‌ها و نحوه رسیدگی آن‌ها مصوب14/7/1367
17- قانون مجازات اسلامی مصوب 1392
18- الکتانی،السید محمد‌ عبد الحی؛نظام الحکومه النبویه التراتیب الاداریه؛بیروت: شرکة دارالکتاب العربی،چاپ اول
19- کنوانسیون اروپایی حقوق بشر1955
20- کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر 1969
21- گلدوست جویباری،رجب،(1394)آیین‌دادرسی‌کیفری منطبق با ق.آ.د.ک مصوب 01/12/1392 تهران:جنگل، جاودانه،چاپ پنجم
22- مجموعه مقالات دکتر محمد آشوری تحت عنوان عدالت کیفری انتشارات گنج دانش 1376
23- مرعشی، حمید، صندوق کودکان سازمان ملل متحد(یونیسف)(1378)، مجموعه سخنرانی‌های ارائه‌شده در کارگاه آموزشی دادرسی ویژه نوجوانان، ، تهران، چاپ اول، 1378
24- منشور آفریقایی حقوق بشر و خلق‌ها
25- منصورآبادی، عباس، 1384 «حق تجدیدنظر در فرآیند دادرسی عادلانه»، مجله حقوق خصوصی، بهار و تابستان  شماره 8
26- مهدی پور، اعظم؛تقیبی، سید محمدرضا،( 1395)،«حق برخورداری متهم از وکیل مدافع در دادرسی مراجع کیفری، مظهری از حقوق شهروندی»، فصلنامه اخلاق زیستی شماره21
27- میثاق بین‌المللی مدنی و سیاسی1966
28- وایت رابرت داگلاس و فینوهانس؛(1389) درآمدی بر جرم و جرم شناسی ترجمه میر روح‌الله صدیق بطحایی اصل، تهران:موسسه انتشارات دادگستر چاپ سوم
 
منابع انگلیسی
1-   African Charter on Human and Peoples' Rights 1986  برگرفته  از سایت http://www.achpr.org/instruments/achpr/
2-   American Convention on Human Rights 1969 برگرفته از سایت https://www.cidh.oas.org/basicos/english/basic3.american%20convention.htm
3-   European Convention on Human Rights, 1955 برگرفته از سایت   https://www.echr.coe.int/Documents/CP_Italy_ENG.pdf
4-   International Covenant on Civil and Political rights 1966 برگرفته از سایت  https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/ccpr.aspx
5-   The Universal Declaration of Human Rights 1948 برگرفته از سایت  http://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/