آموزه‌های حقوقی گواه

ماهیت توقیف قضایی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی (ره)

2 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی

چکیده

توقیف قضایی یکی از طرق قانونی حفظ حقوق مدعی و تضمینی برای اجرای به موقع احکام مدنی است. پس از توقیف، تصرفات مالک اعم از مادی و حقوقی، در مال بازداشت‌‌‌شده محدود می‌‌‌گردد. مواد 56 و 57 قانون اجرای احکام مدنی، تصرفات حقوقی در مال بازداشت شده را ممنوع کرده است لکن بیان این قانون در خصوص تصرفات مذکور متعارض به نظر می‌‌‌رسد مضافا اینکه برای تصرفات مادی بیان حکمی نداشته که پژوهش در این حوزه می‌‌‌تواند قدم مؤثری برای رفع تعارض در مواد قانونی باشد. این بحث اگرچه ذیل آئین دادرسی مدنی و اجرای احکام قرار می‌‌‌گیرد لکن برای فهم بهتر آثار، باید ماهیت توقیف را با توجه به مفاهیم مشابه در حقوق مدنی و فقه اسلامی جستجو کرد. از ماهیت توقیف تاکنون سخنی به میان نیامده است اما به نظر می‌‌‌رسد که بازداشت اموال، علاوه بر جلوگیری از تصرف، به عنوان اثر عمومی بازداشت، ایجاد حقی برای محکوم‌‌‌له می‌‌‌کند. این حق هر چند که داخل در شروط صحت معاملات نمی‌‌‌گردد ولی سبب بی‌‌‌اثر شدن تصرفات حقوقی ناقل در رابطه میان محکوم‌‌‌له و محکوم‌‌‌علیه شده که در صورت اعمال حق محکوم‌‌‌له، بطلان از ابتدای عقد را موجب می‌‌‌شود.

کلیدواژه‌ها

1.    ابراهیمی، سعید (1393)، «بیع شرط و عقد اجاره»، تهران: فصل‌‌‌نامه پژوهش‌‌‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره 38.
2.    امامی، سید حسن (۱۳۷۱)، حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه، چ1، ج2.
3.    انصاری، شیخ مرتضی (1990)، المکاسب، بیروت: موسسه النعمان، چ1، ج3 و4.
4.    جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۷۲)، ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش، چ۶.
5.    رودیجانی، مجتبی (1389)، توقیف اموال منقول و غیرمنقول در حقوق ایران، تهران: انتشارات آوا، چ1.
6.    رودیجانی، مجتبی (1392)، تفسیر جامع قانون اجرای احکام مدنی، تهران: کتاب آوا، چ1.
7.    شمس، عبدالله (1397)، اجرای احکام مدنی، تهران: انتشارات دراک، چ1، ج2.
8.    شمس، عبدالله (1393)، آئین دادرسی مدنی، ج2، چ7، تهران: انتشارات دراک، چ7، ج2.
9.    شهیدی، مهدی (1378)، حقوق مدنی6، تهران: انتشارات مجد، چ9.
10.  صفایی، حسین (1382)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، تهران: نشر میزان، چ1، ج2.
11.  عاملی، زین الدین محمد بن علی (۱۴۱۲ق )، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چ۱، ج4.
12.  عدل، مصطفی (1311)، حقوق مدنی، تهران: مطبعه باقرزاده، چ2.
13.  غرویان، محسن (1395)، انوار المواهب (ترجمه و شرح مکاسب)، قم: انتشارات دارالفکر، چ1، ج9.
14.  کاتوزیان، ناصر (۱۳۹۲)، عقود معین، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ۷، ج4.
15.  کاتوزیان، ناصر (1394)، دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ درس هایی از عقود معین، تهران: کتابخانه گنج دانش، چ20، ج2.
16.  کاتوزیان، ناصر (1394)، شفعه ارث و وصیت، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ22.
17.  کاتوزیان، ناصر (1395)، اعمال حقوقی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ17.
18.  متین دفتری، احمد (1378)، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران: انتشارات مجد، چ1، ج2.
19.  محقق حلی، جعفر بن حسن (1374)، شرایع الاسلام، تهران: انتشارات اعلمی، چ1، ج2.
20.  محمدی خراسانی، علی (1383)، تقریرات درس مکاسب، قم: الامام حسن بن علی (ع)، چ1، ج7.
21.  مدنی، سید جلال الدین (1377)، آئین دادرسی مدنی، تهران: انتشارات پایدار، چ10، ج3.
22.  مهاجری، علی (1383)، مبسوط در آئین دادرسی مدنی، تهران: انتشارات فکرسازان، 1383، چ1، ج1.
23.  نائب‌‌‌زاده، اکبر (1395)، ترجمه و شرح جواهرالکلام (رهن)، تهران: انتشارات خرسندی، چ1، ج2.
24.  نجفی، محمد حسن (1981م )، جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چ7، ج23، 25 و 39.
25.  یزدی، محمد کاظم (1336)، حاشیه المکاسب، قم: موسسه اسماعیلیان، چ1، ج1.
26.  یزدی، محمد کاظم (1370)، عروه الوثقی، قم: موسسه اسماعیلیان، چ1، ج4.
آموزه‌های حقوقی گواه
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 9
آبان 1398
صفحه 193-218