نوع مقاله : مقاله تخصصی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام
2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی
چکیده
اکثر حقوقدانان معتقدند که قانون مدنی در باب سوء استفاده از اضطرار حکمی ندارد و ماده 206 نیز شامل چنین وضعیتی نمیشود. بر این اساس نظریات گوناگونی در باب معاملات مضطر در حالت سوء استفاده از اضطرار ارائه گردیده است که در پنج محور خلاصه میشود: 1.صحت معامله 2. صحت معامله با حق فسخ برای مضطر 3. عدم نفوذ معامله 4. تعدیل معامله توسط قاضی 5. بطلان معامله. طبق اصول قراردادهای تجارت بینالمللی، در مواقعی که از شرایط اضطرار، سوء استفاده میشود، باید در صحت چنین قراردادهایی شک نمود و آن را غیرنافذ دانست و یا برای مضطر حقی را قائل شویم که بتواند از طریق دادگاه، تعهدی را که بهطور متعارف، گزافه مینماید، در حد مطلوبی تقلیل و تعدیل نماید. بهنظر میرسد هیچ یک از نظریات فوق به تنهایی نمیتواند تمام معاملات مضطر را پوشش دهد. بر این اساس، باتوجه به اقسام معاملات سوء استفاده از اضطرار، باید معاملات مضطر در این حالت را به دو دسته تقسیم نمود؛ در حالتی که خود متعامل جهت معامله، برای مضطر شرایط اضطراری ایجاد میکند و در اثر معامله مزبور نیز ضرری متوجه مضطر میشود، در این صورت به نظر میرسد نظریه مناسب، عدم نفوذ معامله باشد چرا که رکن مادی اکراه تحقق یافته است. اگر ایجاد شرایط اضطراری توسط متعامل که موجب ورود ضرر به مضطر شده است، سبب شود که مضطر برای رفع شرایط اضطراری دست به معامله با شخص دیگری غیر از متعامل بزند، در این صورت به نظر میرسد معاملهی وی صحیح است چرا که نمیتوان ایجاد شرایط اضطراری توسط متعامل را به معامله مضطر با شخص ثالث مرتبط کرد و اصل نسبی بودن قراردادها در این زمینه حاکم میشود.
کلیدواژهها
الف: فارسی
ب: عربی