بررسی فقهی حقوقی شروط لازم جهت تحقق معافیت بند (ث) ماده 302 قانون مجازات اسلامی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

قتل در فراش که موضوع ماده 630 قانون مجازات اسلامی 1370 و بند ث ماده 302 قانون مجازات اسلامی 1392 است، در ماده 179 قانون مجازات عمومی 1304 منعکس شده بود و دال بر معافیت شوهر از مجازات قتل، ضرب و جرح زانی و زانیه می‌باشد.
در مورد شروط لازم جهت تحقق این معافیت، برخی فقها اصل اجرای این حکم را محل اشکال و بلکه ممنوع می‌شمرند، قریب به اتفاق فقهای شیعه و سنی قائل به جواز قتل زانی و زانیه توسط شوهر هستند و معدودی نیز احصان زانی یا زانیه را لازم می‌دانند.
در تبیین شروط لازم جهت تحقق این معافیت باید به مسأله 28 کتاب تحریرالوسیله دقت نمود که شرایط ضروری حکم از آن قابل کشف است. شروطی همچون وجود علقه زوجیت میان مرتکب جرم و زانیه، مشاهده زن با مرد اجنبی توسط شوهر، وقوع مواقعه، علم به تمکین زن توسط شوهر و ارتکاب جرم توسط شوهر در حین مشاهده زنا که دلالت بر ارتکاب قتل، ضرب و جرح صرفاً در زمان مشاهده دارد.

کلیدواژه‌ها

الف. فارسی
1. امامی، حسن (1375)، حقوق مدنی(خانواده)، تهران: کتابفروشی اسلامیه، ج 3 
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1367)، ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1368)، حقوق خانواده، تهران: انشارات گنج دانش.
4. حائری شاه‌باغ، علی (1353)، شرح قانون مجازات عمومی، فومن: مؤسسه مطبوعاتی آرش.
5. صانعی، پرویز (بی‌تا)، حقوق جزای عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ج 1
6. علی‌آبادی، عبدالحسین (1352)، حقوق جنایی، تهران: انتشارات فردوسی، ج 2
7. کاتوزیان، ناصر (1375)، دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده، تهران: نشر یلدا.
8. کشاورز، بهمن (1375). مجموعه محشّای قانون تعزیرات، تهران: انتشارات گنج دانش.
9. گودرزی، فرامرز (1374)، پزشکی قانونی، تهران: انتشارات انیشتین
10. محقق، محمدباقر (1360)، حقوق مدنی زوجین، تهران: بنیاد قرآن
11. محقق داماد، سید مصطفی (1365)، حقوق خانواده. تهران: نشر علوم اسلامی
12. آزمایش، علی (1353)، «بررسی تحلیلی از ماده 179 قانون کیفر همگانی»، مجله حقوق مردم. ش 35. 36.
13. بابایی، حسین(1377)، «بررسی مبانی فقهی و حقوقی ماده 630 ق.م.ا» پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشگاه تربیت مدرس.
14. حبیب‌زاده، محمدجعفر (1378)، «قتل در فراش»، مجله مدرس، ش 4.
15. صبری، نورمحمد (1379)، «تحلیل ماده 630 قانون مجازات اسلامی»، مجله دادگستر، ش 3.
16. صبری، نورمحمد (1379)، «تحلیل ماده 630 قانون مجازات اسلامی»، مجله دادگستر، ش 4.
17. مهرپور، حسین (1375)، «سیری در منابع فقهی و حقوقی ماده 630 قانون مجازات اسلامی»، نامه مفید، ش 4.
18. وزیری، ابوالفتح (1352)، «معافیت‌های قانونی و تحلیلی از ماده 179 قانون مجازات عمومی»، مجله حقوقی وزارت دادگستری، ش 2.
ب. عربی
19. جزیری، عبدالرّحمن (بی‌تا)، الفقه علی مذاهب الأربعه، بیروت: دار إحیاء التّراث العربی، ج5 
20. روحانی، سیّد محمّد صادق (1414ه.ق)، فقه الصّادق، قم: دار الکتاب، ج21
21. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن بن علی(1351)، المبسوط فی الفقه الإمامیه، تهران: انتشارات مرتضویه، ج8
22. مفید، ابو عبدالله محمد بن محمد بن نعمان العکبریّ البغدادی(1410ه.ق). المقنعه، قم: مؤسّس.ﺔ النّشر الإسلامی
23. مکّی العاملی، محمّد بن جمال الدّین(شهید أوّل) (بی‌تا)، اللّمعه الدّمشقیه، بیروت: دار إحیاء التّراث العربی، ج9
24. موسوی الخمینی، روح الله (بی‌تا)، تحریر الوسیله، قم: دارالعلم، ج2
25. نجفی، محمّدحسن (بی‌تا)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التّراث العربی. الطّبع.ه السّابع.ه، ج41